1. Тірі ағзалар деген не?
Тірі ағзалар — бұл қоршаған ортамен өзара әрекеттесе алатын, өсіп-өнетін, тыныс алатын, қоректенетін және ұрпақ қалдыра алатын тіршілік иелері. Олардың басты белгілері: зат алмасу, қозғалғыштық (жасуша деңгейінде де болуы мүмкін), тітіркенгіштік және көбею қабілеті. Мысалы, гүл өседі, жапырақтары күнге қарай бұрылады, ал жануарлар тамақ іздеп қозғалады.
2. Жануарлар мен өсімдіктердің айырмашылығы
Өсімдіктер мен жануарлардың құрылымы мен тіршілік ету тәсілдері әртүрлі. Өсімдіктерде фотосинтез жүреді — олар күн сәулесін пайдаланып, өз қорегін өздері жасайды. Жануарлар дайын қорекпен қоректенеді. Жануарлар әдетте белсенді қозғалады, ал өсімдіктер бір орында тұрады. Жасушалық деңгейде де айырмашылық бар: өсімдіктер жасушасында жасуша қабығы мен хлоропласттар бар.
3. Құрлықта, суда және ауада тіршілік ететін ағзалар
Ағзалар тіршілік ортасына қарай бейімделіп, әртүрлі қабілет дамытқан. Мысалы:
- Балықтарда жүзу қанаттары мен желбезек бар, олар суда тіршілік етуге бейімделген.
- Құстардың жеңіл қаңқасы мен қауырсындары бар, олар ұшуға көмектеседі.
- Құрлық жануарларының аяқтары, терісі мен тіс құрылымы тіршілік ету аймағына сай дамыған.
🧠 Жаттығу:
1-сұрақ: Қайсысы тірі ағза болып есептелмейді?
🎥 Сабаққа байланысты видео
Бұл бейнематериалда тірі және өлі табиғаттың айырмашылығы түсіндіріледі.