1. Табиғаттағы зат айналымы
Экология — тірі ағзалар мен олардың қоршаған ортамен байланысын зерттейтін ғылым. қоршаған ортамен өзара әрекеттесе алатын, өсіп-өнетін, тыныс алатын, қоректенетін және ұрпақ қалдыра алатын тіршілік иелері. Олардың басты белгілері: зат алмасу, қозғалғыштық (жасуша деңгейінде де болуы мүмкін), тітіркенгіштік және көбею қабілеті. Мысалы, гүл өседі, жапырақтары күнге қарай бұрылады, ал жануарлар тамақ іздеп қозғалады.
2. Биогеоценоз түсінігі
Өсімдіктер мен жануарлардың құрылымы мен тіршілік ету тәсілдері әртүрлі. Өсімдіктерде фотосинтез жүреді — олар күн сәулесін пайдаланып, өз қорегін өздері жасайды. Жануарлар дайын қорекпен қоректенеді. Жануарлар әдетте белсенді қозғалады, ал өсімдіктер бір орында тұрады. Жасушалық деңгейде де айырмашылық бар: өсімдіктер жасушасында жасуша қабығы мен хлоропласттар бар.
3. Дарвин теориясы мен Қызыл кітап
Ағзалар тіршілік ортасына қарай бейімделіп, әртүрлі қабілет дамытқан. Мысалы:
- Пілтарда жүзу қанаттары мен желбезек бар, олар суда тіршілік етуге бейімделген.
- Бүркіттардың жеңіл қаңқасы мен қауырсындары бар, олар ұшуға көмектеседі.
- Құрлық жануарларының аяқтары, терісі мен тіс құрылымы тіршілік ету аймағына сай дамыған.
🧠 Жаттығу:
1-сұрақ: Қайсысы экожүйе құрамына кіреді?
🎥 Сабаққа байланысты видео
Бұл бейнематериалда тірі және өлі табиғаттың айырмашылығы түсіндіріледі.